BERGANDY WRÓCISŁAWA

Urodziła się w 1942 r. Ukończyła studia chemiczne na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii ówczesnego Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu w 1964 r. Następnie podjęła pracę naukowo-dydaktyczną w Katedrze Chemii Stosowanej, kierowanej przez prof. Maksymiliana Kranza (1908-1989). Prowadziła wówczas badania nad właściwościami aktywnych napełniaczy stosowanych w przemyśle gumowym.  Zaowocowało to pracą doktorską i uzyskaniem stopnia doktora nauk chemicznych w 1972 r. na Wydziale Chemii UAM. Po odejściu na emeryturę prof. Kranza jego pracownia włączona została do Zakładu Chemii Metaloorganicznej, kierowanego przez prof. Bogdana Marcińca, wybitnego badacza chemii krzemu. W tym czasie narodziły się zainteresowania dr W. Bergandy problematyką naukową dydaktyki chemii oraz historią chemii. W 1982 r. została starszym wykładowcą w Zakładzie Dydaktyki Chemii, kierowanym przez prof. Andrzeja Burewicza. Z entuzjazmem podjęła wyzwania dydaktyczne, pogłębiając wiedzę z zakresu dydaktyki ogólnej i dydaktyki chemii oraz historii chemii. Brała udział jako członek zespołów organizacyjnych oraz czynny uczestnik w licznych konferencjach naukowych organizowanych przez prof. A. Burewicza dla środowiska dydaktyków polskich i nauczycieli chemii. Pogłębiała swoją wiedzę w zakresie aktualnych badań dotyczących historii chemii zarówno światowej jak polskiej pod auspicjami prof. Romana Mierzeckiego z Uniwersytetu Warszawskiego (którego uważa  za swojego mistrza w tej domenie). W latach 80. oraz 90. XX w brała czynny udział m.in. w karpackich Szkołach Historii Chemii, które stanowiły dla niej prawdziwą szkołę nowoczesnego myślenia na nieco wówczas  zapomnianą problematykę przeszłości chemii oraz w warszawskich spotkaniach w ramach Komitetu Historii Nauk Ścisłych Polskiej Akademii Nauk. Skrystalizowały się wtedy główne zainteresowania dr Bergandy, dotyczące kierowanego do studentów i nauczycieli chemii przekazu dydaktycznego na temat historycznych i współczesnych zagadnień oraz rozwoju paradygmatów metodologicznych, stanowiących podstawę nauczania chemii na różnych poziomach edukacyjnych. Swoją uwagę szczególnie skupiła na historii prawa okresowości, tworzenia podstaw, potwierdzenia mechanizmów teoretycznych  i wreszcie percepcji tej doktryny w dydaktyce chemii. Drugi obszar zainteresowań dotyczył  historii badań chemicznych środowiska. W latach 90. dr Bergandy przez kilka kadencji pełniła funkcję sekretarza Sekcji Dydaktyki i Historii Chemii Polskiego Towarzystwa Chemicznego, kierowanej przez prof. A. Burewicza. Została uhonorowana medalem PTCh z wizerunkiem Marii Skłodowskiej-Curie. Po zakończeniu pracy naukowo-dydaktycznej (1999) rozwija swoje pasje popularyzatorskie dotyczące nauk przyrodniczych, a zwłaszcza chemii, w postaci serii wykładów na tematy związane z badaniami chemicznymi środowiska.  Przez kilka lat kontynuowała wykłady z historii chemii ze Studium Podyplomowego dla Nauczycieli  organizowanego przez Zakład Metodologii Nauczania Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie przez dr Zofię Kluz i dr Michała Poźniczka. Kolejnym ważnym forum dla popularyzatorskiej pasji dr Bergandy stało się audytorium słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Poznaniu, które  zaprosiło ją do wygłoszenia serii wykładów na temat chemicznego stanu środowiska naturalnego, a także dokonań Marii Skłodowskiej-Curie. Wyniki pracy dr Bergandy prezentowane były w licznych artykułach oraz na wystąpieniach konferencyjnych. Opracowała ona podręcznik akademicki „Od alchemii do chemii kwantowej” wydany w końcu 1998 r. przez Wydawnictwo Naukowe UAM (nagroda Ateny w 1999). Książka zawiera obszerny rozdział poświęcony historii nauczania chemii i nauk przyrodniczych na ziemiach polskich od średniowiecza do czasów najnowszych. W fundamentalnym podręczniku „Dydaktyka chemii” wydanym pod kierunkiem A. Burewicza i H. Gulińskiej (1993 i 2002, Wyd. Nauk. UAM) pomieściła obszerny szkic dotyczący historii  dydaktyki i nauczania chemii na ziemiach polskich wraz z biogramami zasłużonych dydaktyków polskich.  Obecnie jest zaangażowana  w działalność Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Narodowego w Poznaniu, w którym obecnie  sprawuje funkcję prezesa - trzecią kadencję. Spełnia swoje zainteresowanie historią sztuki. Realizuje swoją potrzebę popularyzowania osiągnięć chemii w kontekście historii sztuki ( np. historia odkrycia porcelany, znaczenie rozwoju syntezy barwników organicznych w XIX w. dla malarstwa tego okresu lub nowych materiałów zdobniczych w okresie secesji).Czuje się więc zarówno historykiem chemii, jak i dydaktykiem chemii. Przede wszystkim jednak zachowuje przekonanie o znaczeniu  społecznego poszerzania wiedzy na te tematy, mając nadzieję, że spełnia w ten sposób swoje powołanie duchowe i wielką admirację dla nauk przyrodniczych.

Opracowanie: Angelika Biros

Życiorys opracowano na podstawie informacji uzyskanych bezpośrednio od dr W. Bergandy.