Poczet Dydaktyków Chemii

Józef Markowski – urodził się w 1927r. w Łukowie. W 1950r. ukończył liceum ogólnokształcące i otrzymał dyplom nauczycielski w liceum pedagogicznym w Tarnowskich Górach. Od 1953r. pracował jako nauczyciel chemii i fizyki w liceum ogólnokształcącym w Krzepicach, w latach 1956-1967 jako nauczyciel chemii w liceum im. Mikołaja Kopernika w Częstochowie. Równocześnie ukończył studia chemiczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku, gdzie w 1963r. uzyskał tytuł magistra. Jego praca magisterska dotyczyła metodycznego opracowania zagadnień promieniotwórczości naturalnej. Następnie zarówno prace naukowe dr Markowskiego oraz praca doktorska (pisana na Politechnice Śląskiej) związane były z chemią i technologią przeróbki węgla.

W 1967r. dr Markowski został kierownikiem Wydziału Chemii w Studium Nauczycielskim w Częstochowie, gdzie wykazał się działalnością dydaktyczną oraz organizacyjną. W tym czasie nawiązał ścisłą i długoletnia współpracę z Kuratorium Oświaty i Wychowania w zakresie kształcenia i doskonalenia nauczycieli. Z jego inicjatywy powołano innowacyjny Ośrodek Poradnictwa Dydaktycznego przy Pracowni Chemii Studium Nauczycielskiego. Utworzył tam uważaną za jedną z najlepszych w tamtych czasach Pracownię Dydaktyki Chemii, która była wyposażona w nowoczesne pomoce audiowizualne.

 Ponadto dr Markowski był inicjatorem i współtwórcą kierunku chemicznego w Wyższej Szkole Nauczycielskiej w Częstochowie, gdzie od 1971r. pracował jako starszy wykładowca. Po przekształceniu placówki w Wyższą Szkołę Pedagogiczną w 1974r. został kierownikiem Zespołu Dydaktyki Chemii. W tatach 1981 – 1984 sprawował funkcję prodziekana Wydziału Matematyczno – Przyrodniczego, a później w latach 1985 – 1989 był wicedyrektorem Instytutu Chemii WSP ds. Dydaktyki. W tym czasie bardzo intensywnie współpracował z placówkami oświatowymi oraz nauczycielami, na rzecz których w 1984r. zorganizował Studium Podyplomowe przy WSP w Częstochowie.

 Dr Józef Markowski podczas swojej działalności był promotorem ok. 60 prac magisterskich z zakresu dydaktyki chemii, które przeważnie były poświęcone metodycznym opracowaniom nowoczesnych metod nauczania chemii i ich wprowadzeniu do procesu dydaktycznego oraz wykorzystaniu pomocy dydaktycznych (w dużej mierze pomocy audiowizualnych) w procesie kształcenia chemii.  Wśród wspomnianych opracowań metodycznych duży udział mają opracowania nowych programów chemii i ochronie środowiska.

 Doktor Markowski zajmował się również tworzeniem nowoczesnych pomocy dydaktycznych. Przez wiele lat współpracował z Fabryka Pomocy Naukowych w Bytomiu, gdzie uczestniczył w projektowaniu wzorcowej pracowni modelowej. Ponadto w trakcie zorganizowanej przez doktora Markowskiego jubileuszowej konferencji, która była poświęcona rozwojowi dydaktyki chemii w 40 – leciu, odbyła się wystawa różnorodnych modeli fabrycznych, które były projektowane przez nauczycieli w ramach prac magisterskich pisanych pod kierunkiem dr Markowskiego. 

Wśród autorskich opracowań dr Markowskiego znajdują się nowe lub częściowo zmodyfikowane zestawy aparatury chemicznej oraz modele do nauczania chemii, m.in.: zestaw szklany ze zbiorem instrukcji do doświadczeń laboratoryjnych do użytku w szkołach ponadpodstawowych, zestaw „Mały chemik”, który popularyzuje doświadczenia chemiczne, wraz z opisem i wskazówkami interpretacyjnymi.

 Przez wiele lat pełnił on funkcję przewodniczącego komisji egzaminacyjnej ds. stopni specjalizacyjnych nauczycieli chemii. Był również członkiem Centralnego Ośrodka Metodycznego Studiów Nauczycielskich przy WSP w Krakowie. Dr Józef Markowski brał czynny udział w pracach Sekcji Dydaktycznej Polskiego Towarzystwa Chemicznego, a do 1985r. był przewodniczącym Sekcji Dydaktycznej przy Oddziale PTCh w Częstochowie. Brał udział w pracach Szkół Dydaktyki Chemii, reprezentował też dydaktykę chemii na konferencjach metodyków biologii, fizyki oraz pedagogiki. Był organizatorem lub współorganizatorem kilku ogólnopolskich konferencji, które poświęcone były kwestią  kształcenia i dokształcania nauczycieli chemii. Dr Markowski w zakresie dydaktyki chemii współpracował z innymi uczelniami w kraju i zagranicą (Uniwersytet w Ustii nad Łabą, Uniwersytet w Smoleńsku).

 Był członkiem Sekcji Historycznej PTCh. Wziął udział we wszystkich Szkołach Historii Chemii, przedstawiając źródłowo opracowane materiały dotyczące działalności naukowo – dydaktycznej profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego z czasów KEN oraz okresów późniejszych. Szczególnie interesował się postaciami oraz działalnością naukową prof. Ignacego Mościckiego, Jędrzeja Śniadeckiego i Marii Skłodowskiej – Curie. W ramach tej działalności w 1984r. wygłosił referat poświęcony postaci swego imiennika Józefa Markowskiego ( profesora chemii UJ w latach 1810 — 1829) podczas  200-lecia chemii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.  Ponadto również w ramach działalności tzw.  III Szkoły w 1988 r., której głównym tematem  był rozwój polskiego przemysłu chemicznego, wygłosił wykład dotyczący „Działalności naukowo-technicznej prof. I. Mościckiego”. W 1996r. wraz z Czesławem Puchałą opublikował artykuł pt.: „Zadania obliczeniowe z treścią ekologiczną” w czasopiśmie „Chemia w szkole”. W dniach 6-10.06.1997r. Markowski wziął udział w X Szkole, gdzie wygłosił referat podczas sesji dotyczącej zagadnień ochrony środowiska. Wszystkie referaty z tej dziedziny miały na celu możliwość wykorzystania ich przez nauczycieli, omówień problemów oraz istotnych treści w nauczaniu chemii środowiska.

Dr Józef Markowski wraz z Zdzisławem Czerwcem wydał w 1980r. skrypt: „Ćwiczenia laboratoryjne z metodyki nauczania chemii” (Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie), jest również współautorem podręcznika „Dydaktyka chemii” (UAM Poznań, 1993r., red. A. Burewicz, H. Gulińska) oraz autorem licznych komunikatów i artykułów z własnych badań i doświadczeń w dziedzinie znaczenia i kierunku rozwoju różnych form dydaktyki chemii, zwłaszcza zadań praktyk pedagogicznych oraz pomocy naukowych.

Bardzo ważne w pracy dydaktycznej dr Markowskiego były wszelkie działania na rzecz szkół i nauczycieli. Współpracował on z wieloma szkołami średnimi, tworząc w nich wzorcowe pracownie chemiczne wykorzystywane przez studentów podczas ich praktyk. Pracownie takie powstały m.in.: w LO w Krzepicach, LO im. M. Kopernika w Częstochowie, kilku szkołach podstawowych w Częstochowie. Od 1994r. był on konsultantem przy Wojewódzkiej Komisji ds. Konkursów Przedmiotowych z chemii.

Ponadto zajmował się badaniami związanymi z zagadnieniami dwukierunkowego kształcenia pedagogicznego.  Dzięki badaniom dr Markowskiego na bazie dwukierunkowych studiów fakultatywnych (chemia z biologią), WSP w Częstochowie w 1995r. powołała Studium Podyplomowe o charakterze interdyscyplinarnym, które przeznaczony były dla absolwentów magisterskich studiów biologicznych i chemicznych oraz przyczyniły się one do uruchomienia w Instytucie Chemii WSP w Częstochowie trzyletnich dwukierunkowych studiów licencjackich.  

Wśród licznych nagród i odznaczeń, które otrzymał należy wymienić m.in.: w 1979r. Medal Komisji Edukacji Narodowej, w 1992r. tytuł Zasłużonego Nauczyciela. W 1996r. został odznaczony Medalem Jana Harabaszewskiego za zasługi dla dydaktyki chemii w Polsce.

opracowała Kamila Pater