Alojzy Paciorek

Alojzy Paciorek urodził się w Tarnowie, w 1906 r. Zmarł 13 września 1978. Fotografia z lat `40 XX wieku. [1]

Maturę zdał w Żywcu, po czym podjął studia chemiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Po ukończonych studiach, w 1928 r. zrezygnował z kontynuowania kariery naukowej, i rozpoczął pracę jako nauczyciel fizyki i chemii w Gimnazjum i Liceum im. Jana Zamoyskiego w Lublinie. W latach II wojny światowej był organizatorem Ośrodka Tajnego Nauczania obejmującego Lublin i okoliczne wioski. W ciągu 4 lat działalności w tajnych kompletach uczestniczyło 528 uczniów, a wielu spośród nich zdało egzamin dojrzałości.

Po wyzwoleniu Lublina w 1944 roku został dyrektorem Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Jana Zamoyskiego w Lublinie. Nie to jednak przyniosło mu zasłużoną sławę. Alojzy Paciorek znany jest głównie jako znakomity dydaktyk chemii. Nie był uczonym, profesorem. Był nauczycielem nauczycieli. Od 1949 r. był kierownikiem Okręgowego Ośrodka Dydaktyczno-Naukowego Chemii w Lublinie, a od 1953 kierownikiem sekcji chemii w Centralnym Ośrodku Doskonalenia Kadr Oświatowych (później Centralnym Ośrodku Metodycznym) w Warszawie.

Dzięki staraniom Alojzego Paciorka w roku szkolnym 1954/55 została zorganizowana I Ogólnopolska Olimpiada. Przez wiele lat był członkiem Komitetu Głównego Olimpiady, układał i recenzował zadania konkursowe, patronował Olimpiadzie na każdym jej etapie.

Drugim wielkim dziełem Alojzego Paciorka było stworzenie specjalistycznego czasopisma dla nauczycieli chemii. Pierwszy numer „Chemii w szkole” ukazał się 1955 r., a czasopismo przetrwało burzliwe lata transformacji ustrojowej (1989 r.) i ukazuje się do dzisiaj.

Alojzy Paciorek jako dydaktyk organizował niezliczone kursy, szkolenia i wykłady dla nauczycieli chemii, upowszechniając ideę nauczania chemii na każdym etapie edukacji. Nieustannie ulepszał głoszone przez siebie metody nauczania, zwracając uwagę na ogromne znaczenie doświadczeń i eksperymentów w procesie dydaktycznym. W jednym ze swoich podręczników dla nauczycieli pisał „Chodzi o to, jak uczyć chemii na szczeblu elementarnym w sposób systematyczny i przystępny dla młodzieży, poprawny pod względem naukowym i metodologiczny, jak wreszcie rozwijać myślenie i samodzielną pracę uczniów, budzić zainteresowania przedmiotem i utrwalać ich rzetelną wiedzę chemiczną.”[2] Odnosząc się do konkretnych jednostek lekcyjnych i proponowanych tam zdań domowych podkreślał: „Przeważnie chodzi o to, by uczniowie dostrzegali w swoim otoczeniu znaczenie praktyczne chemii”[3].

Alojzy Paciorek w latach `60 XX wieku brał udział w przygotowaniu programu nauczania chemii w reformowanej wówczas szkole podstawowej. Był autorem kilku podręczników do nauki chemii oraz wielu artykułów, które ukazywały się m.in. w czasopiśmie „Chemia w szkole”.

Ważniejsze publikacje:

A. Paciorek, Chemia w szkole podstawowej (materiały pomocnicze dla nauczyciela), Warszawa 1969;

A. Paciorek, Chemia dla technikum i liceum zawodowego na podbudowie ZSZ i SPR, Warszawa 1973;

A. Paciorek, Nasz ośrodek tajnego nauczania, [w:] praca zbiorowa, 50 lat Gimnazjum i Liceum im. Jana Zamoyskiego w Lublinie 1915-1965; Lublin 1967, str. 156-169.

25 artykułów publikowanych na łamach „Chemii w szkole” od roku 1955 do 1976, np.:

„Rurka T w szkolnej technice laboratoryjnej”; [w:] Chemia w szkole nr 2, 1956;

„Doświadczenie ilustrujące prawo Gay-Lussaca”; [w:] Chemia w szkole nr 1, 1957;

„Domino chemiczne”; [w:] Chemia w szkole nr 1, 1957;

„Stoły uczniowskie i nauczyciela dla szkolnych pracowni chemicznych” [w:] Chemia w szkole nr 3, 1962;

„Chemia w ośmioletniej szkole podstawowej” [w:] Chemia w szkole nr 4, 1964;

„Szkolne filmy chemiczne”; [w:] Chemia w szkole nr 1, 1970;

Andrzej Jaśkowiec