Poczet Dydaktyków Chemii

 Dr Lucjan Nędzyński, twórca i długoletni Kierownik Pracowni Dydaktyki Chemii UMCS w Lublinie, urodził się w 30 czerwca 1929 roku w Żurawnicy (województwo lubelskie), w rodzinie nauczycielskiej. Piękno roztoczańskich okolic, w których dorastał, na trwale uczyniło Go wrażliwym na sprawy przyrody i ludzi. Kontynuując tradycje rodzinne praktycznie całe swoje życie związał ze środowiskiem nauczycielskim. Przez wiele lat pracował jako nauczyciel chemii, by następnie zająć się kształceniem nauczycieli tego przedmiotu. Naukę rozpoczął w 1936 roku, w publicznej szkole p3owszechnej. Do 1939 roku ukończył cztery klasy tej szkoły, a podczas okupacji kontynuował dalszą naukę pod kierunkiem ojca. W 1944 roku wstąpił do drugiej klasy Państwowego Gimnazjum Koedukacyjnego w Szczebrzeszynie, a po jego ukończeniu w 1947 roku rozpoczął naukę w Państwowym Liceum Męskim im. J. Zamoyskiego w Zamościu, które ukończył w 1949 roku. W roku szkolnym 1949/50 był nauczycielem w Szkole Ogólnokształcącej Stopnia Podstawowego w Suścu pow. Tomaszów Lubelski.

Studia chemiczne na Wydziale Mat-Fiz-Chem. UMCS w Lublinie rozpoczął w roku 1950. Kolejno w latach 1953 ukończył studia pierwszego stopnia, a w 1955 studia stopnia drugiego i uzyskał tytuł magistra chemii. W okresie 15.05.1955 – 1.10.1959 był asystentem w Katedrze Chemii Nieorganicznej UMCS, w dwu kolejnych latach nauczycielem w Zasadniczej Szkole Łączności w Lublinie. Od września 1961 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel chemii w Technikum Chemicznym Nr 1 w Lublinie. Kontynuował równocześnie działalność naukową, zajmując się między innymi opracowaniem oryginalnej na skalę światową metody projekcji doświadczeń w świetle odbitym. Tej metodzie poświęcona była Jego praca doktorska „Nowa metoda projekcji doświadczeń chemicznych”. Obronił ją w 1970 roku, po ponownym zatrudnieniu w UMCS, uzyskując tytuł doktora nauk chemicznych. W tym samym czasie zaczął prowadzić zajęcia z metodyki nauczania chemii. Zorganizował też Studium Podyplomowe dla Nauczycieli Chemii i w latach 1973 – 1978 był jego kierownikiem.

W połowie lutego 1975 roku, po utworzeniu Pracowni Dydaktyki Chemii, obejmuje jej kierownictwo. Pracownia ta, dzięki Jego staraniom, uzyskała stosowne pomieszczenia, które zostały przygotowane do prowadzenia w nich w sposób nowoczesny i wielofunkcyjny zajęć z dydaktyki chemii. Starania te zostały docenione podczas odbywającego się w Lublinie w 1982 roku Zjazdu PTChem., kiedy to na wniosek Sekcji Dydaktycznej tego Towarzystwa Pracownia uznana została za jednostkę wzorcową w skali kraju. W trakcie swej pracy wykształcił wiele osób zatrudnionych w Pracowni Dydaktyki Chemii, które dzięki współpracy z Nim uzyskały znaczny dorobek w zakresie dydaktyki chemii, cieszący się dużym uznaniem zarówno w kraju i zagranicą. Był promotorem blisko dziewięćdziesięciu prac magisterskich z dydaktyki chemii. Wykształceni przez Niego nauczyciele chemii, zarówno na studiach dziennych jak i zaocznych, cenieni są jako bardzo dobrzy specjaliści w swojej dziedzinie.

W swojej pracy naukowej podejmował twórczo wiele ważnych, a równocześnie różnorodnych problemów dotyczących nauczania chemii. Jego zainteresowania naukowe obejmowały między innymi funkcje szkolnego eksperymentu chemicznego, metody nauczania chemii ogólnej, stosowanie zadań w nauczaniu chemii, efektywność stosowania technicznych środków dydaktycznych oraz tworzenie systemu kształcenia nauczycieli chemii. Był autorem blisko siedemdziesięciu prac z zakresu metodyki nauczania chemii oraz czterech książek. Opatentował szereg rozwiązań technicznych, w tym dotyczących projekcji doświadczeń w świetle odbitym, mających duże zastosowanie w nauczaniu chemii. Brał czynny udział w wielu krajowych i międzynarodowych sympozjach, seminariach, szkołach dydaktyki chemii oraz zjazdach naukowych, a jego wystąpienia zawsze spotykały się z bardzo dużym zainteresowaniem i żywym oddźwiękiem uczestników obrad.

Jego działalność na rzecz środowiska nauczycieli chemii daleko wykraczała poza ramy zwykłych obowiązków zawodowych. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych współpracował z Okręgowym Ośrodkiem Metodycznym w Lublinie, współorganizując centralne i wojewódzkie kursy doskonalenia nauczycieli. Z Jego bogatego doświadczenia i wiedzy korzystał Instytut Kształcenia Nauczycieli i Instytut Kształcenia Zawodowego w Warszawie, gdzie pełnił funkcję konsultanta naukowego oraz recenzenta prac z zakresu metodyki nauczania chemii. W latach 1983-1986 był wiceprzewodniczącym Zespołu Kierunkowego Chemii w Centralnym Ośrodku Metodycznym Studiów Nauczycielskich. Był również członkiem Międzywojewódzkiej Komisji Kwalifikacyjnej ds. Stopni Specjalizacji Zawodowej dla nauczycieli chemii. Był wieloletnim aktywnym działaczem Komitetu Głównego Olimpiady Chemicznej i przez wiele lat pełnił funkcję sekretarza Okręgowego Komitetu Olimpiady Chemicznej w Lublinie, skąd do tej pory pamięta Go wielu ówczesnych uczniów, uczestników i laureatów tej Olimpiady. Za Jego kadencji wielu uczniów z naszego regionu było laureatami tej Olimpiady, jak również Międzynarodowej Olimpiady Chemicznej.

Jako założyciel i przewodniczący Sekcji Dydaktycznej Oddziału Lubelskiego Polskiego Towarzystwa Chemicznego przykładał wielką wagę do tego, aby stworzyć nauczycielom możliwość poznania najnowszych osiągnięć chemii i dydaktyki chemii. Wielokrotnie uczestniczył w tworzeniu programów nauczania chemii dla szkół podstawowych i średnich. Bardzo ściśle współpracował z czasopismem metodycznym dla nauczycieli chemii „Chemia w szkole”, będąc członkiem jego Komitetu Redakcyjnego a także autorem wielu artykułów o nieprzemijających walorach kształcących i wychowawczych.

Otrzymał wiele odznaczeń, w tym Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyżem Zasługi i Medal Komisji Edukacji Narodowej. Trzykrotnie uzyskał Nagrody Ministra Edukacji, w 1974 roku za osiągnięcia w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej, w 1980 roku za autorstwo wyróżniających się podręczników dla studentów, w 1983 roku za osiągnięcia w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej, a zwłaszcza za wkład pracy związany z utworzeniem Pracowni Dydaktyki Chemii. Wielokrotnie też otrzymywał Nagrody Rektora UMCS. Niezależnie od pracy zawodowej interesował się fauną i florą Polski, geologią, historią, numizmatyką, alpinistyką i żeglarstwem.

Zmarł 10 maja 1988 roku. W pamięci wszystkich znających Go bliżej osób pozostaje jako Człowiek o wyjątkowej prawości charakteru, rozległych zainteresowaniach i rzadko spotykanej pracowitości, a jednocześnie cechujący się otwartością, życzliwością oraz wielkim poczuciem odpowiedzialności za wszystko co robił. Należał do tych, co „mierzą siły na zamiary” – i choć często uginał się pod nadmiarem rozmaitych zadań, nigdy nie opuszczał Go uśmiech – pełen pogody i dobroci. Dla tych, którzy na to zasługiwali był serdecznym przyjacielem i doradcą, wypróbowanym zarówno we współpracy jak i w kontaktach osobistych.

Wykaz publikacji

  1. L. Nędzyński. Projekcja doświadczeń chemicznych. Chemia w Szkole, 10, nr 25-38 (1964).
  2. L. Nędzyński. Projekcja doświadczeń chemicznych w świetle odbitym. Chemia w Szkole 11, s. 75-86 (1965).
  3. L. Nędzyński. Jonity na lekcji chemii. Chemia w Szkole, 11, s 167-175 (1965).
  4. L. Nędzyński. Ogrzewanie podczas projekcji doświadczeń w świetle odbitym. Chemia w Szkole. 12, s. 23-30 (1966).
  5. L. Nędzyński. Projekcja doświadczeń w świetle odbitym w płaszczyźnie pionowej. Chemia w Szkole. 12, s. 125-133 (1966).
  6. L. Nędzyński. Projekcja doświadczeń z chemii organicznej. Chemia w Szkole. 13., s. 31-37 i 72-79 (1967).
  7. L. Nędzyński. Projekcja doświadczeń z chemii koloidów. Chemia w Szkole. 13, s. 177-184 (1967).
  8. L. Nędzyński. Nowa metoda projekcji doświadczeń chemicznych. Wiadomości chemiczne, nr 5, s. 388, 1967.
  9. L. Nędzyński. Wartości dydaktyczne i metody stosowania projekcji doświadczeń chemicznych. Chemia w Szkole 14, s. 38-40 (1968).
  10. L. Nędzyński. Projekcja doświadczeń z kinetyki chemicznej oraz równowagi w roztworach. Chemia w Szkole. 14, s. 92-102 (1968)
  11. L. Nędzyński. Projekcja doświadczeń ilustrujących zjawiska dyfuzji i adsorpcji. Chemia w Szkole. 14, s. 184-191 (1968).
  12. L. Nędzyński. Projekcja doświadczeń z elektrochemii. Chemia w Szkole. 15, s. 92-102 (1969).
  13. L. Nędzyński. Doświadczenia z korozji metali. Chemia w Sokole. 12, s. 152-156 (1969).
  14. W. Hubicki, L. Nędzyński. Wydzielanie itru z wodorotlenków lantanowców w stopionym K0H. Folia Socletatis Scientiarum Lubliniensis setio C, Vol. 11, s. 19-20 (1971).
  15. L. Nędzyński. Ćwiczenia laboratoryjne z chemii fizycznej. Chemia w Szkole. 17, s. 200-205 (1971).
  16. L. Nędzyński. Ćwiczenia laboratoryjne z chemii fizycznej II. Chemia w Szkole. 17, s. 261-273 (1971).
  17. L. Nędzyński. Fiziko-chimiczeskij eksperiment w sredniej szkole. W: Simpozium Socjalisticzeskich Stran. Problemy metodiki prepodawania chimii w sredniej szkole. (Tezisy dokładow). Moskwa - Leningrad. APN. SSR.1972, s. 1-7.
  18. L. Nędzyński. Ćwiczenia laboratoryjne z chemii fizycznej w kl. I technikum chemicznego. Chemia w Szkole. 19, s. 142-160. (1973).
  19. L. Nędzyński. Fizyko-chimiczeskij eksporiment w sredniej szkole. W: Problemy metodyki prepodawania chimii w sredniej szkole, praca zbiorowa, Moskwa s. 222-229 (1973).
  20. L. Nędzyński. Eksperymentalne wyjaśnienie działania katalizatorów. Chemia w Szkole. 20, s. 17-21 (1974).
  21. L. Nędzyński, S. Ukalski. Pokaz flotacji pianowej. Chemia w Szkole. 20, s. 95-98 (1974).
  22. L. Nędzyński. Kształcenie nauczycieli w systemie szkolenia ustawicznego. Dydaktyka Szkoły Wyższej. Nr 1(29), s. 201-214 (1975)
  23. L. Nędzyński. Foliogram. Wzór użytkowy nr 36254. Urząd Patentowy PRL (1976).
  24. L. Nędzyński. Fazogram. Wzór użytkowy nr W 33188 (nr świadectwa autorskiego 43201). Urząd Patentowy PRL (1976).
  25. L. Nędzyński, S. Niemiec. Wprowadzenie skali pH w szkole podstawowej. Chemia w Szkole. 24, s. 223-292 (1978).
  26. L. Nędzyński. Rozwijanie zainteresowań uczniów poprzez olimpiady chemiczne. Chemia w Szkole. 22, s. 262-267 (1976).
  27. J. Orzechowski, L. Nędzyński, R.M. Janiuk. Wykorzystanie projektoskopu w nauczaniu chemii. Biuletyn Międzyuczelnianego Ośrodka Metodycznego AR, "Studia – Materiały - Informacje". Nr 1/31, s. 169-216 (1978),
  28. L. Nędzyński. Urządzenie do projekcji pokazów w świetle odbitym. Patent polski nr P 88221 (nr świadectwa autorskiego 122434) (1978).
  29. L. Nędzyński. Projektoskop. Wzór użytkowy nr W. 29315 (nr świadectwa autorskiego 33300) Urząd Patentowy PRL (1978).
  30. J. Barcicki, L. Nędzyński, Z. Wardziak. Koncepcja realizacji zagadnień dotyczących katalizy w dziesięcioletniej szkole średniej. Chemia w Szkole. 25, s. 17-24 (1979).
  31. L. Nędzyński. Flotacja w eksperymencie szkolnym. Chemia w Szkole. 25, s. 228-231 (1979).
  32. L. Nędzyński, J. Nędzi. Badanie struktury programu nauczania i organizacji zajęć pracowni technologicznej technikum przemysłu chemicznego. Przegląd Skórzany. 31,s.349-353 (1976).
  33. L. Janicki, L. Nędzyński, A. Rubaszkiewicz. Nauka samokształcenia - problem ważny. Szkoła Zawodowa 1979, nr 4, s. 24-27.
  34. R.M. Janiuk, L. Nędzyński, J. Orzechowski. Ispolzowanie grafoskopiczeskich izobrażenij na uniwersiteckich lekcjach po chimii. Sowremiennaja Wyższaja Szkoła 1(25), s. 103-119 (1979).
  35. L. Nędzyński. Ćwiczenia laboratoryjne z chemii fizycznej dla techników chemicznych. WSiP Warszawa 1979.
  36. L. Nędzyński, J. Szymańska. Wdrażanie uczniów do samodzielnego zdobywania wiadomości. Chemia w Szkole. 26, s. 143-149 (1980).
  37. L. Nędzyński, J. Błachewicz. Doświadczenia fotochemiczne w szkole średniej. Chemia w Szkole. 26, s. 250-253 (1980).
  38. L. Nędzyński, R.M. Janiuk. Wykorzystanie technicznych środków dydaktycznych na zajęciach z chemii. W: Technologia kształcenia Zbiór referatów XII Międzynarodowego Sympozjum. Poznań 1980, s. 65-69.
  39. L. Nędzyński. Zastosowanie środków technicznych w nauce o budowie materii. I Wios. Szk. Probl. Dyd. Chemii - Struktura materii. wyd. IKNiBO Wrocław, 1980, s. 109-122.
  40. L.Nędzyński, J. Mikulska. Problemy dydaktyczne rozwiązywania zadań chemicznych. Chemia w Szkole. 27, s. 33-38 (1901).
  41. L. Nędzyński, J. Mikulska. Funkcje dydaktyczne zadań chemicznych. Chemia w Szkole. 27, s. 73-79 (1981).
  42. J. Mikulska, L. Nędzyński. Kształcenie praktycznych umiejętności chemicznych. Chemia w Szkole. 27, s. 253-261 (1981).
  43. L. Nędzyński. Dysocjacja kwasów, zasad i soli (propozycja metodyczna dla klasy VII). Chemia w Szkole. 28, s. 122 (1982).
  44. L. Nędzyński, J. Mikulska. Zastosowanie zadań chemicznych do kontroli i oceny osiągnięć uczniów. Chemia w Szkole. 28, s.32-36 (1982).
  45. L. Nędzyński. Badanie właściwości sorpcyjnych gleb. Chemia w Szkole. 29, 82 (1983).
  46. L. Nędzyński. O powyszenii effektiwnosti demonstraconnogo chimiczeskogo eksperimenta. W: Problemy obuczenia chimii w szkołach socjalisticzeskich stran. Praca zbiorowa. Tom 1, s. 326. Pedagogiczeskij fakultet Hradec Kralove 1983.
  47. L. Nędzyński, J. Mikulska. Zastosowanie zadań da realizacji działu "Pierwiastki metaliczne" w klasie VII. Chemia w Szkole. 29, s. 144 (1983).
  48. L. Nędzyński, J. Mikulska. Zastosowanie zadań do realizacji działu "Powietrze. Tlen” w klasie VII. Chemia w Szkole 29, s. 1, (1983).
  49. L. Nędzyński, J. Mikulska. Zastosowanie zadań do realizacji działu "Woda. Wodór" w klasie VII. Chemia w Szkole. 29, s. 237(1983)
  50. L. Nędzyński, J. Mikulska. Demonstracje i ćwiczenia z zakresu energetyki reakcji chemicznych. Materiały Wiosennej Szkoły Problemów Dydaktyki Chemii. Energetyka reakcji chemicznych. IKN-ODN Wrocław 1983, s. 133.
  51. L. Nędzyński. Projekcja doświadczeń chemicznych z technicznych środków kształcenia. Technologia Kształcenia w Wyższych Szkołach Technicznych, nr 16, s. 43 (1983).
  52. 1. Nędzyński, J. Mikulska. Zastosowanie zadań do realizacji działu "Związki metali z chlorem i siarką”. Chemia w Szkole. 30, s. 25 (1984).
  53. L. Nędzyński, J. Mikulska. Eksperyment chemiczny w nauczaniu zagadnień katalizy. Materiały Wiosennej Szkoły Problemów Dydaktyki Chemii. Kinetyka i kataliza. IKN-ODN, s. 97, Wrocław 1984.
  54. L. Nędzyński. Nowy rodzaj zadań testowych wielokrotnego wyboru. Edukacja 3, nr 1 s. 105 (1985).
  55. L. Nędzyński. Szkolny eksperyment chemiczny. Oświata i Wychowanie. nr 24 (586) str. 10 (1986).
  56. L. Nędzyński. Eksperyment na lekcjach chemii. Oświata i Wychowanie. nr 24(586) str. 16 (1986).
  57. L. Nędzyński, M. Jurak. Koncepcja realizacji tematu "Roztwory koloidalne" w kl. VII. Chemia w Szkole. 4, s. 197-203 (1986).
  58. L. Nędzyński. Aktualne problemy szkolenia nauczycieli chemii. Wiadomości chemiczne 1986 (40) 547.
  59. J. Mikulska, L. Nędzyński. Zbiór zadań z chemii dla klas 7 i 8. WSiP, Warszawa 1987.
  60. L. Nędzyński. Zastosowania teorii czynności do planowania i realizacji procesu dydaktycznego. Edukacja 1987, nr 3, s. 68.
  61. L. Nędzyński, J. Mikulska. Zadania w nauczaniu chemii. WSiP  1988
  62. L. Nędzyński, Z. Kloc. Składniki skorupy ziemskiej. Chemia  w Szkole. r, s. 21, (1988).
  63. L. Nędzyński, Z. Kloc. Jak zaznajamiać uczniów kl. VIII z wietrzeniem skał i właściwościami gleb. Chemia w Szkole. 2 s. 79 (1988)
  64. L. Nędzyński. Epiprojekcja doświadczeń chemicznych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1992

Opracował: Ryszard Maciej Janiuk